اختراع مشترک
بسیاری از ابداعات به وسیله ی چندین مبدع ایجاد می شود، در چنین مواردی، حق ابداع به صورت مشترک به مبدعان تعلق دارد در نتیجه آنها می توانند باهم برای ثبت اختراع اقدام کنند و متقاضیان مشترک محسوب می شوند.
در این حالت، سوالات متعددی پیش می آید؛ برای مثال، تا کجا یکی از متقاضیان می تواند بدون وابستگی به سایر متقاضیان عمل کند و تا چه اندازه یک متقاضی می تواند دیگر متقاضیان را با توجه به حقوق مشاعی خود محدود کند؟ یا آیا هر متقاضی می تواند سهم خود را از تقاضانامه ی مشترک به اشخاص ثالث بفروشد یا انتقال دهد؟ یا این که مراحل ثبت تقاضانامه ی اختراع مشترک، چگونه صورت می گیرد؟
همان گونه که جای دیگر در مورد نحوه ی برخورد با مباحث مالکیت مطرح شد، در اینجا نیز، پاسخ به سوالات مذکور تا حد زیادی وابسته به قوانین کشور های مربوط است. نوع مالکیت مشترک، ممکن است موجب ایجاد وضعیت های مختلفی شود. استفاده از مشاوران زبده، بیش ترین اهمیت را در بررسی نتایج هر وضعیت ویژه دارد. در قوانین بعضی کشورهای خاص، به ویژه آمریکا، متقاضیان یا مالکان اختراع مشترک ممکن است بتواند هر کدام، مستقل، مجوزهای بهره برداری را به اشخاص ثالث واگذار کنند؛ یعنی حتی در مواردی که اختلاف حل نشده ای بین متقاضیان وجود دارد، هردو برای تجاری سازی اختراع، آزاد هستند؛ اگرچه آنها، نمی توانند مجوز بهره برداری انحصاری را در دیگر سرزمین ها اعطا کنند.از سوی دیگر، در کشورهای دیگر، قانون گذار حقوق مدنی، تصریح دارد که، هیچ کدام از متقاضیان مشترک نمی توانند بدون کسب رضایت از دیگر شرکا، مجوز بهره برداری را به اشخاص ثالث واگذار کنند.
به آسانی میتوان عدم توافق و تعارض منافع احتمالی را در میان مبدعان مشترک، پیش بینی کرد و مالکیت مشترک همراه با تعارض آزادی عمل، مستلزم نظرات مشترکی برای حقوق و تعهدات هر مبدع است. اگر یکی از شرکا بخواهد اختراع او در حالت اسرار تجاری باقی بماند و با یکی از شرکا بخواهد تقاضانامه ی اختراع خود را پس بگیرد چه اتفاقی می افتد؟ اگر شرکا، به صورت مساوری در هزینه های اختراع سهیم نشوند یا وقتی که هر دو مخترع یا یکی از آنها در اختراعات مشترک، وظیفه ی انتقال مالکیت به کار فرمارا داشته باشند، چگونه باید مشکل را حل کرد؟ حقوق اختراع برای همه ی این مسائل، راه حل ارائه نمی کند و هر اختلافی باید پیشاپیش و قبل از مهلت تعیین شده به وسیله ی اختراع، حل شود.
با توجه به موارد مذکور به مبدعان توصیه می شود درباره اصولی که در ابداعات و یا مالکیت های مشترک بر پایه ی آن عمل خواهند کرد، توافق کنند و قراردادها و توافقات را قبل از تنظیم تقاضا نامه، رسمس کنند – حتی اگر باهم صمیمی باشند. حتی بهتر است که در همان آغاز ابداع، اقدامات لازم صورت گیرد.
