نام تجاری ، اسم تجاری ، نام بازرگانی


                                                                                                                  

نام ها و اسم تجارتی یکی دیگر از مصادیق حقوق مالکیت صنعتی است . به طور کلی نام تجارتی یا نام بازرگانی عبارتست از اسم یا نشانه ای که بنگاه تجارتی را مشخص می کند. به عبارت دیگر شرکت ها علاوه بر دارا بودن علائم تجاری که کالاها و خدمات آنها را از رقباء متمایز می سازد می توانند دارای نام تجارتی نیز باشند. نام تجارتی برای تمایز یک شرکت از دیگر به کار می رود.

با توجه به تعاریف فوق و نقشی که اسامی تجاری باید در تمییز یک بنگاه از بنگاه دیگر داشته باشد روشن است که نام تجاری همانند علائم تجاری باید دارای قدرت تمیز دهندگی باشدو همچنین موجب گمراهی مخاطبان را فراهم نیاورد.

خلاصه این که علامت جارتی و اسم تجارتی باهم تفاوت دارند. زیرا این دو اهداف متفاوتی را دنبال می کنند . اسم تجارتی مبین و معرف تولید کنده یا تاجر است و علامت تجارتی محصولات صاحب علامت را از محصولات دیگران تمایز و مصرف کننده را از خرید محصولات اشتباهی بازداشته و معرف کیفیت ثابت کالا دارای علامت نیز خواهد بود.

گاهی شرکت ها اسم تجارتی را به عنوان علامت تجارتی یا خدمت به کار می برند. در این صورت اسم تجارتی در تبلیغات کالاها به عنوان تعیین کننده منشاء کالا یا خدمت عمل می کند. به عنوان مثال شرکت کامپیوتری سیب اسم تجارتی سیب را به عنوان علامت به کار می برد و در فروشگاه های غذایی «مک دونالد»از این اسم به عنوان علامت خدمت استفاده می شود. در این صورت ممکن است به عنوان علانت به ثبت برسد.
ماده 8 کنوانسیون پاریس به موضوع اسم های تجارتی پرداخته است. بر اساس این ماده ، اسم های تجارتی باید بدون تعهد بر ثبت اظهار نامه یا ثبت اسم تجارتی ، در کلیه کشور های اتحادیه مورد حمایت قرار داده شوند خواه بخشی از یک علامت تجاری یاشند خواه نباشند. از این رو حمایت می تواند ناشی از یک قانون خص راجع به اسم های تجاری یا از قوانین عام تر درباره رقابت مکارانه یا حقوق مربوط به شخصیت باشد. 
درهیچ موردی نمی توان حمایت را مشروط به ثبت اظهار نامه یا ثبت اسم تجاری کرد. با وجود این اگر در یک کشور عضو حمایت از اسامی تجاری وابسته به استفاده از اسم باشد و به میزانی که آن اسم تجاری دیگر ممکن است باعث ایجاد اشتباه یا صدمه به اسم تجاری اول باشد ، تکلیف و معیار مزبور می تاند از سوی آن کشور عضو عملی شود.
در موافقتنامه تریپس به حمایت از اسامی تجاری به صراحت پرداخته نشده است ولی از آنجایی که به استناد ماده (2) موافقتنامه ، اعضای سازمان تجارت جهانی باید مواد 1 تا 12 و 19 کنوانسیون پاریس (1967) را رعایت نمایند بنابراین روشن است که الزامات مقرره در ماده 8 کنوانسیون پاریس در رابطه با حمایت از اسامی تجاری برای اعضای سازمان تجارت جهانی نیز لازم الجرا است.
ایران نیز اگرچه به موجب ماده 8 کنوانسیون پاریس برای حمایت از مالکیت صنعتی مکلف به حمایت از اسامی تجارتی می باشد و مواد 576 تا 582 قانون تجارت نیز اختصاص به اسامی تجارتی دارد ولی در قوانین و مقررات داخلی به لحاظ عدم تصوب آیین نامه مربوطه تاکنون از اسامی تجارتی حمایتی به عمل نیامده استو تجار غالبا برای کسب چنین حمایتی نام تجاری خود را به عنوان علامت تجاری به ثبت می رسانند.
ماده 29 طرح تقدیمی به مجلس شورای اسلامی اختصاص به نام های تجارتی دارد.
به موجب بند الف این ماده ، هر اسم یا عنوانی که ماهیت یا طریقه استفاده از آن بر خلاف موازین شرعی یا نظم عمومی یا اخلاق حسنه یا باشد و یا به ویژه اگر موجبات مراکز تجاری یا عموم را نسبت به ماهیت موسسه ای که توسط آن اسم یا عنوان معرفی می شود فراهم کند ، نمی تواند به عنوان یک نام تجارتی به کار رود.
به موجب بند ب این ماده ، صرف نظر از قوانین و مقررات ثبت اجباری نام های تجارتی ، این قبیل نام ها حتی قبل از ثبت یا بدون ثبت در برابر عمل خلاف قانون اشخاص ثالث حمایت خواهند شد. هرگونه استفاده بعدی از یک نام تجارتی توسط اشخاص ثالث اعم از این که به صورت نام تجارتی ، یا علامت یا علامت جمعی باشدیا هرگونه استفاده از نام تجارتی یا علامت مشابه که به احتمال قوی ، گمراهی عموم را باعث شود ، غیر قانونی تلقی خواهد شد.